Kaszaki - czym są, dlaczego powstają i jak skutecznie dbać o skórę skłonną do torbieli naskórkowych?

W gabinecie kosmetologa bardzo często spotykam pacjentów z drobnymi zmianami pod skórą, które budzą niepokój – najczęściej okazuje się, że to kaszaki. Choć są zmianami łagodnymi, w wielu przypadkach powodują dyskomfort estetyczny, a przy stanie zapalnym – także ból i obrzęk.
Według danych dermatologicznych (Dermatologic Surgery, 2019) kaszaki stanowią nawet 20% wszystkich guzów łagodnych skóry. Ich obecność nie jest groźna, ale wymaga uwagi i świadomego podejścia do pielęgnacji.

Czym są kaszaki?

Kaszaki (epidermoid cysts, torbiele naskórkowe) to niewielkie, okrągłe grudki pod skórą, wypełnione masą rogową i łojową. Powstają wskutek zablokowania mieszka włosowego lub gruczołu łojowego.

Charakterystyczne cechy:

• kształt kulisty lub owalny,
• wielkość od kilku mm do kilku cm,
• barwa skóry niezmieniona lub lekko żółtawa,
• zwykle niebolesne (do momentu nadkażenia).

Jakie są przyczyny powstawania kaszaków?

Zaburzenia rogowacenia naskórka

Najczęściej kaszaki powstają w wyniku nadmiernego odkładania keratyny. Rogowacenie naskórka to naturalny proces, w którym komórki stopniowo obumierają i złuszczają się. Gdy jednak dochodzi do jego zaburzenia, keratyna gromadzi się w ujściu mieszka włosowego, prowadząc do powstania zatoru i torbieli. To tłumaczy, dlaczego kaszaki mają charakterystyczną, białą lub żółtawą, „serowatą” treść.

Nadprodukcja sebum

Kolejnym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu kaszaków jest zwiększone wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe. Sebum, w połączeniu z keratyną, może skutecznie zablokować ujście mieszka. To zjawisko obserwuje się szczególnie u osób z cerą tłustą i mieszaną, a także w okresach nasilonych zmian hormonalnych.

Predyspozycje genetyczne

Nie bez znaczenia są również uwarunkowania genetyczne. Badania wskazują, że osoby, u których kaszaki występują częściej, mogą posiadać wrodzoną skłonność do powstawania torbieli naskórkowych. W praktyce oznacza to, że nawet przy prawidłowej pielęgnacji skóry ryzyko rozwoju zmian jest u nich wyższe.

Mikrourazy skóry

Nawet drobne urazy, takie jak podrażnienia po goleniu, otarcia czy wyciskanie zmian trądzikowych, mogą uszkadzać mieszki włosowe i prowadzić do zablokowania ujścia gruczołów. To sprzyja gromadzeniu się keratyny i sebum, a w konsekwencji powstawaniu torbieli. Dlatego dermatolodzy stanowczo odradzają mechaniczne manipulowanie zmianami skórnymi.

Trądzik i łojotokowe zapalenie skóry

Kaszaki częściej pojawiają się u osób z trądzikiem pospolitym oraz łojotokowym zapaleniem skóry. Obie te dermatozy wiążą się z nadprodukcją sebum, przewlekłym stanem zapalnym oraz zaburzeniami rogowacenia, co tworzy sprzyjające środowisko do powstawania torbieli naskórkowych.

Czynniki hormonalne

Hormony, zwłaszcza androgeny, odgrywają istotną rolę w regulacji pracy gruczołów łojowych. Ich nadmiar prowadzi do nadprodukcji sebum, a tym samym zwiększa ryzyko zablokowania mieszków włosowych i rozwoju kaszaków. Z tego względu zmiany te częściej obserwuje się w okresie dojrzewania, u osób z zespołem policystycznych jajników (PCOS) czy przy zaburzeniach endokrynologicznych.

Według publikacji w Journal of the American Academy of Dermatology (2017), to właśnie nadprodukcja keratyny i łoju stanowią kluczowe mechanizmy rozwoju torbieli naskórkowych. Autorzy podkreślają, że zrozumienie tych procesów jest istotne dla właściwej diagnozy i różnicowania kaszaków od innych zmian skórnych.

Jak rozpoznać kaszaka?

• pod skórą wyczuwalna, twarda lub miękka grudka,
• niekiedy widoczny „ciemny punkt” na powierzchni (zatkane ujście mieszka),
• zwykle bezboleśnie rośnie przez miesiące lub lata,
• przy stanie zapalnym – zaczerwienienie, obrzęk, bolesność.

Czy kaszaki są groźne?

Na ogół są niegroźne i mają charakter łagodny.

Mogą jednak:
• ulec nadkażeniu bakteryjnemu,
• pęknąć i spowodować stan zapalny,
• powodować dyskomfort psychiczny i estetyczny.

W rzadkich przypadkach wymagają różnicowania z guzami nowotworowymi skóry – dlatego każda zmiana, która szybko rośnie lub zmienia wygląd, powinna być oceniona przez dermatologa.

Leczenie kaszaków

• Usunięcie chirurgiczne – najskuteczniejsza metoda, wycina się całą torbiel z torebką, aby uniknąć nawrotów.
• Drenaż – usunięcie zawartości, ale torbiel może odrosnąć.
• Laser CO2 – stosowany w medycynie estetycznej, precyzyjnie usuwa zmianę.
UWAGA!  nie wolno wyciskać kaszaków samodzielnie, ponieważ prowadzi to do infekcji i blizn.

Pielęgnacja skóry skłonnej do kaszaków

Choć istniejące kaszaki usuwa się zabiegowo, odpowiednia pielęgnacja może zmniejszyć ryzyko ich powstawania. Zapoznaj się z proponowaną pielęgancją, która ogranicza poswstawanie kaszaków.

Oczyszczanie skóry

Łagodne żele bez SLS i mydeł zasadowych.

Polecam: Delikatny żel do mycia twarzy Daktyl + Inulina – oczyszcza bez naruszania bariery hydrolipidowej.

Tonizacja i regulacja

Nawilżający tonik esencja z glukonolaktonem – delikatne złuszczanie i przywracanie równowagi pH.  Dzięki równowadze mikrobiomu skóry zapewnionej przez ten produkt kaszaki nie będą powstawać.

Redukcja sebum

Krem regulujący sebum HydroTremella

Maseczka na niedoskonałości HydroTremella

Lifestyle a kaszaki

• Dieta – ogranicz cukry proste i tłuszcze trans, wspieraj dietę bogatą w cynk, witaminę A i kwasy omega-3.
• Higiena skóry – regularne, ale delikatne oczyszczanie.
• Brak wyciskania zmian – minimalizuje ryzyko mikrourazów i infekcji.
• Redukcja stresu – stres nasila stany zapalne i problemy łojotokowe.

Najczęściej zadawane pytania o kaszaki (Q&A)

Czy kaszaki są nowotworami?
Nie – to zmiany łagodne, torbiele naskórkowe.

Czy kaszaki bolą?
Nie, chyba że ulegną nadkażeniu.

Jakie jest ryzyko powikłań przy kaszakach?
Nadkażenie, pęknięcie, blizny po nieprawidłowym usuwaniu.
Czy kaszaki mogą zniknąć same?
Czasami małe zmiany się wchłaniają, ale zwykle wymagają usunięcia.

Czy kaszaki wracają po usunięciu?
Jeśli nie usunięto całej torebki – tak.

Jak odróżnić kaszaka od prosaka?
Prosaki to małe, białe grudki keratynowe; kaszaki są większe i mają torebkę.

Czy kosmetyki mogą rozpuścić kaszaka?
Nie – kosmetyki wspierają prewencję, nie usuwają istniejącej torbieli.

Czy dieta wpływa na powstawanie kaszaków?
Tak – dieta bogata w tłuszcze trans i cukry sprzyja problemom skórnym.

Czy kaszaki są zaraźliwe?
Nie – nie przenoszą się na inne osoby.

Czy kaszaki można usuwać w gabinecie kosmetycznym?
Nie – tylko dermatolog lub chirurg.

Ile trwa zabieg usunięcia kaszaka?
Zwykle kilkanaście minut w znieczuleniu miejscowym.

Czy usuwanie kaszaków boli?
Nie – wykonuje się je w znieczuleniu.

Czy kaszaki mogą powstawać na głowie?
Tak – często pojawiają się na owłosionej skórze głowy.

Jak dbać o skórę po usunięciu kaszaka?
Stosować zalecenia lekarza – higiena, unikanie drażniących kosmetyków.

Czy kaszaki częściej występują u mężczyzn czy kobiet?
Występują u obu płci, choć częściej obserwuje się je u dorosłych mężczyzn.

Czy kaszaki są dziedziczne?
Często istnieje predyspozycja rodzinna.

Jakie składniki kosmetyczne wspierają skórę skłonną do kaszaków?
Niacynamid, glukonolakton, adaptogeny, ekstrakty łagodzące.

Czy kaszaki pojawiają się u dzieci?
Rzadko, częściej u dorosłych.

Czy stres sprzyja kaszakom?
Tak – wpływa na hormony i produkcję sebum.

Czy można mieć wiele kaszaków naraz?
Tak – zdarzają się liczne torbiele.

Czy kaszaki mogą się powiększać?
Tak – rosną powoli, nawet przez lata.

Czy kaszaki można pomylić z trądzikiem?
Tak – dlatego ważna jest konsultacja dermatologiczna.

Czy stosowanie Orientana może zapobiegać kaszakom?
Tak – żel Daktyl + Inulina, tonik glukonolaktonowy i serum z niacynamidem wspierają zdrową równowagę skóry.

Jak długo goi się skóra po usunięciu kaszaka?
Zwykle 1–2 tygodnie, blizna jest minimalna.

Czy kaszaki są częstsze u osób z tłustą cerą?
Tak – łojotok i nadmierne rogowacenie sprzyjają ich powstawaniu.

Zapamiętaj:
Kaszaki to częste, łagodne torbiele naskórkowe, które powstają wskutek blokady mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Choć nie są groźne, mogą powodować dyskomfort i wymagać usunięcia zabiegowego.

Domowa pielęgnacja nie usuwa kaszaków, ale może zapobiegać ich powstawaniu. Warto stosować kosmetyki, które regulują wydzielanie sebum, wspierają mikrobiom i wzmacniają barierę skóry.

Sprawdź kosmetyki Orientana do skóry skłonnej do niedoskonałości i zadbaj o zdrową, czystą cerę każdego dnia.

Może Cię zainteresować: Wpis o mikrobiomie skóry