Kolagen to jedno z najczęściej powtarzanych słów w świecie kosmetologii i medycyny estetycznej. Nie bez powodu – to najważniejsze białko podporowe w organizmie człowieka, stanowiące ok. 30% wszystkich białek i aż 70–80% suchej masy skóry właściwej. W ostatnich latach szczególną uwagę zwraca się na kolagen naturalny – zarówno w suplementach diety, jak i kosmetykach. Co kryje się za tym pojęciem? Jak działa naturalny kolagen i czy faktycznie jest lepszy od syntetycznych zamienników? Czym jest kolagen naturalny? Kolagen naturalny to białko występujące w organizmach żywych – u ludzi i zwierząt. Jest zbudowany z aminokwasów (glicyny, proliny, hydroksyproliny), które tworzą charakterystyczną potrójną helisę, odpowiadającą za jego wytrzymałość. W ludzkim organizmie wyróżniamy 28 typów kolagenu, z czego najważniejsze dla skóry są: kolagen typu I – odpowiada za jędrność i elastyczność, kolagen typu III – nadaje skórze miękkość i sprężystość, kolagen typu IV – buduje błonę podstawną skóry. Naturalny kolagen w kosmetykach i suplementach najczęściej pochodzi z ryb morskich (kolagen rybi uznawany jest za najbardziej biodostępny), rzadziej z bydła lub świń. Istnieje też fitokolagen pozyskiwany z alg i drożdży – idealny dla wegan oraz dla osób, którym na sercu leży dobro zwierząt. Dlaczego tracimy kolagen z wiekiem? Proces starzenia skóry jest nierozerwalnie związany ze spadkiem ilości i jakości kolagenu. Badania wskazują, że: już po 25. roku życia produkcja kolagenu spada średnio o 1–1,5% rocznie, w okresie menopauzy u kobiet tempo utraty kolagenu przyspiesza nawet do 30% w ciągu pierwszych 5 lat, po 60. roku życia ilość kolagenu w skórze może być o połowę mniejsza niż w młodości. Na degradację włókien kolagenowych wpływają również czynniki zewnętrzne: promieniowanie UV, smog, wolne rodniki, stres, dieta uboga w białko i antyoksydanty. To właśnie dlatego skóra traci jędrność, pojawiają się zmarszczki, a gojenie ran staje się wolniejsze. Kolagen naturalny a syntetyczny – różnice i skuteczność Naturalny kolagen różni się od syntetycznych odpowiedników strukturą i biodostępnością: Kolagen naturalny (zwierzęcy lub rybi) – zawiera pełne sekwencje aminokwasowe, dzięki czemu lepiej wspiera odbudowę tkanki. Kolagen rybi ma biodostępność nawet 84%. Kolagen hydrolizowany – poddany procesowi enzymatycznego rozbicia na peptydy, które łatwiej wchłaniają się w przewodzie pokarmowym. Kolagen syntetyczny – produkowany laboratoryjnie, często stosowany w biomateriałach medycznych. W kosmetyce pełni raczej rolę filmu ochronnego niż faktycznej odbudowy skóry. Kolagen biotechnologiczny (fitokolagen) – wytwarzany przez mikroorganizmy (np. drożdże Pichia pastoris) lub pozyskiwany z alg. Fitokolagen to najnowsze osiągnięcie biotechnologii kosmetycznej. Naturalne źródła kolagenu w diecie Choć kolagen jest białkiem, którego nie dostarczymy wprost w postaci roślinnej, dieta może skutecznie wspierać jego syntezę. Warto sięgać po: ryby i owoce morza, buliony kostne, jajka (zwłaszcza błona skorupki bogata w kolagen), produkty z witaminą C (cytrusy, papryka, dzika róża), krzem (kasza jaglana, pokrzywa), miedź (orzechy, kakao). Badania pokazują, że spożywanie 10 g hydrolizowanego kolagenu dziennie przez 3 miesiące poprawia nawilżenie skóry i zmniejsza widoczność zmarszczek nawet o 20%. Kolagen naturalny w kosmetykach Kolagen w kosmetykach działa głównie powierzchniowo – tworzy film okluzyjny, zatrzymuje wodę i wygładza naskórek. W połączeniu z innymi składnikami aktywnymi może jednak pobudzać fibroblasty do pracy. W kosmetologii często spotykamy: kolagen morski – intensywnie nawilża, kolagen natywny – tworzy film ochronny, aminokwasy kolagenowe – stymulują fibroblasty. Warto wybierać kosmetyki, które łączą kolagen z witaminą C, retinolem, adaptogenami czy kwasem hialuronowym – takie formuły dają najlepsze efekty. Suplementy z naturalnym kolagenem – czy działają? Badania naukowe potwierdzają, że suplementacja hydrolizowanym kolagenem, zwłaszcza rybim lub mieszanką kolagenu rybiego i wieprzowego, może poprawić elastyczność i nawilżenie skóry, zmniejszyć widoczność zmarszczek oraz wzmocnić włosy i paznokcie. Najlepiej przyswajalny jest kolagen rybi w postaci hydrolizatu – ma najmniejszą masę cząsteczkową, dzięki czemu szybko przenika do krwiobiegu. Kolagen naturalny a trendy w beauty i medycynie anti-aging Świat beauty idzie w stronę biotechnologii. Powstaje coraz więcej wegańskich alternatyw dla kolagenu, np. z drożdży, które syntetyzują białko o właściwościach zbliżonych do ludzkiego. W medycynie estetycznej stosuje się także stymulatory kolagenu – jak kwas polimlekowy czy fibryna bogatopłytkowa. Najczęściej zadawane pytania (Q&A) Czy kolagen naturalny można stosować w każdym wieku? Tak. Już po 25. roku życia warto wspierać syntezę kolagenu – zarówno dietą, jak i pielęgnacją. Czy istnieje kolagen wegański? Tak. Wegańskie alternatywy to fitokolageny biotechnologiczne z alg i drożdży. Jak długo trzeba czekać na efekty suplementacji kolagenem? Pierwsze efekty pojawiają się po 8–12 tygodniach regularnego stosowania. Czy kolagen naturalny w kosmetykach naprawdę działa? Tak, ale głównie na powierzchni skóry – wygładza i nawilża. Głębsze efekty daje suplementacja i stymulacja fibroblastów. Czy kolagen można stosować w ciąży? Kolagen naturalny w kosmetykach jest bezpieczny. Suplementacja powinna być skonsultowana z lekarzem. Czy kolagen wspiera tylko skórę? Nie. Ma znaczenie również dla zdrowia stawów, kości, naczyń krwionośnych, a nawet jelit. Ile kolagenu dziennie potrzebuje organizm? Dla widocznych efektów anti-aging rekomenduje się 5–10 g hydrolizowanego kolagenu dziennie. Czy dieta wegetariańska sprzyja produkcji kolagenu? Tak, o ile zawiera dużo witaminy C, aminokwasów i minerałów – choć kolagenu jako białka roślinnego nie znajdziemy. Czy promieniowanie UV naprawdę niszczy kolagen? Tak, ekspozycja na słońce przyspiesza degradację włókien kolagenowych i elastynowych, co prowadzi do fotostarzenia. Czy stres ma wpływ na kolagen? Kortyzol nasila stany zapalne i stres oksydacyjny, które przyspieszają utratę kolagenu. Czy można odbudować kolagen w skórze? Tak, dzięki stymulatorom (retinol, witamina C, peptydy, kwasy PHA/AHA) i suplementacji. Kolagen naturalny to fundament młodości – odpowiada za jędrność, elastyczność i zdrowy wygląd skóry. Z wiekiem jego ilość spada, dlatego warto wspierać jego produkcję odpowiednią dietą, suplementami i kosmetykami. Naturalny kolagen działa skutecznie, zwłaszcza w połączeniu z innymi składnikami aktywnymi. Jeśli chcesz zadbać o skórę kompleksowo, wybieraj kosmetyki z kolagenem biotechnologicznym.