Jakie są trzy dosze w ajurwedzie?
Pytanie „Jakie są trzy dosze w ajurwedzie?” prowadzi do podstawowego pojęcia tego systemu. Dosze - Vata, Pitta i Kapha - to trzy energie biologiczne, które opisują naturalne tendencje organizmu. Nie są to byty mistyczne - to obrazowe ujęcie realnych procesów fizjologicznych, takich jak metabolizm, ruch komórkowy czy zatrzymywanie wody w tkankach.
Każdy człowiek ma w sobie mieszankę wszystkich trzech dosz, ale dominacja jednej lub dwóch wpływa na skłonność skóry, reakcje emocjonalne, sposób regeneracji i predyspozycje zdrowotne. Zrozumienie ich jest kluczem do świadomej pielęgnacji, zamiast przypadkowego stosowania produktów.
Dosza Vata - ruch, suchość i delikatność skóry
Elementy: powietrze + eter
Energia: lekka, sucha, szybka
Ciało i umysł: kreatywność, ale podatność na stres
Skóra Vata: cienka, delikatna, podatna na wysuszenie, pojawia się uczucie „ściągnięcia”, może być matowa i zmęczona
Typowe objawy nierównowagi Vata na skórze:
- suchość, łuszczenie
- przedwczesne zmarszczki
- uczucie zimna i szorstkości skóry
- wrażliwość na wiatr, klimatyzację, stres
Pielęgnacja zgodna z Vata:
oleje odżywcze i otulające (olej z sezamu, słodkich migdałów)
ciepłe masaże - Abhyanga z aromatem jaśminu lub drzewa sandałowego,
kremy z adaptogenami, które wyciszają nadpobudliwą energię (ashwagandha),
Dosza Pitta - ogień, metabolizm i skłonność do stanów zapalnych
Elementy: ogień + trochę wody
Energia: dynamiczna, ciepła, intensywna
Ciało i umysł: determinacja, ale tendencja do przegrzania emocjonalnego
Skóra Pitta: mieszana lub wrażliwa, z przewagą rumienia, może reagować zaczerwienieniem i stanami zapalnymi
Typowe objawy nierównowagi Pitta na skórze:
- rumień, zaczerwienienia
- rozszerzone naczynka
- tendencja do trądziku zapalnego
- wrażliwość na słońce i ostre kosmetyki
Pielęgnacja zgodna z Pitta:
rośliny chłodzące i łagodzące (róża, aloes, gotu kola, kurkuma w niskim stężeniu),
ekstrakty adaptogenne obniżające stan zapalny (ashwagandha, kurkuma),
delikatne mgiełki i esencje zamiast ciężkich kremów okluzyjnych,
unikanie ostrych peelingów, alkoholu, agresywnej chemii.
Dosza Kapha - woda, zatrzymanie i ciężkość
Elementy: woda + ziemia
Energia: stabilna, uziemiona, ale wolniejsza
Ciało i umysł: siła i odporność, ale skłonność do stagnacji
Skóra Kapha: gęsta, jędrna, długo młodo wygląda, ale ma tendencję do obrzęków i nadmiaru sebum
Typowe objawy nierównowagi Kapha na skórze:
- uczucie ciężkości, zastój limfatyczny
- przetłuszczanie, zanieczyszczenia skóry
- spowolniona regeneracja
- obrzęki wokół oczu, zwłaszcza rano
Pielęgnacja zgodna z Kapha:
pobudzające oleje i wyciągi (imbir, kurkuma, cytronella),
masaż drenujący i szczotkowanie skóry,
lżejsze formuły – mgiełki, emulsje, toniki,
aktywizacja krążenia, np. masaż rollerem lub kamieniem gua sha.
Dlaczego dosze mają znaczenie dla pielęgnacji?
Bo standardowe kategorie typu „cera sucha / mieszana / tłusta” są zbyt płytkie. Ajurweda patrzy głębiej - na przyczynę, a nie na objaw. Ktoś może mieć tłustą skórę, ale z powodu stresowego przeciążenia Pitta. Ktoś inny – suchą, bo dominuje Vata i brakuje ciepła i olejów.
Ajurwedyjskie spojrzenie pozwala dobrać pielęgnację bardziej precyzyjnie – nie przeciwko skórze, ale dla jej równowagi. To właśnie filozofia Orientana - nie korygować, ale regulować, nie blokować, ale wspierać naturalną inteligencję skóry.
Podsumujmy. Jakie są trzy dosze w ajurwedzie? Vata, Pitta i Kapha – trzy energie, trzy typy skóry, trzy różne podejścia do pielęgnacji. Ajurweda nie nakazuje jednego schematu – każdy organizm ma swój rytm i potrzebę.
Vata – potrzebuje ciepła, oleju i otulenia
Pitta – chłodzenia, ukojenia i harmonii
Kapha – pobudzenia, przepływu i lekkich tekstur
Gdy dostrzeżesz swoją doszę, pielęgnacja staje się rytuałem, nie obowiązkiem.
