Kwas azelainowy (kwas dodekano-1,10-dikarboksylowy) to naturalnie występujący kwas dikarboksylowy o wzorze chemicznym C₉H₁₆O₄. Występuje w ziarnach zbóż, takich jak pszenica, jęczmień i żyto, a także jest produktem metabolizmu drożdżaków Malassezia furfur, które bytują na ludzkiej skórze. W kosmetologii i dermatologii stosowany jest głównie w formie syntetyczne jako składnik aktywny o wielokierunkowym działaniu terapeutycznym. Kwas azelainowy wykazuje działanie keratolityczne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz depigmentacyjne. Hamuje proliferację keratynocytów oraz normalizuje proces rogowacenia naskórka, co czyni go skutecznym w terapii trądziku pospolitego (acne vulgaris) i trądziku różowatego (rosacea). Działa bakteriostatycznie wobec Propionibacterium acnes i Staphylococcus epidermidis, ograniczając tym samym rozwój zmian zapalnych. Na poziomie molekularnym kwas azelainowy hamuje aktywność enzymu tyrozynazy, kluczowego w syntezie melaniny, co skutkuje jego efektem rozjaśniającym i wyrównującym koloryt skóry. Dlatego znajduje zastosowanie w leczeniu hiperpigmentacji, takich jak melasma, przebarwienia potrądzikowe czy plamy słoneczne. Dodatkowo, wykazuje działanie antyoksydacyjne, zmniejszając stres oksydacyjny w komórkach skóry. Co istotne, kwas azelainowy jest dobrze tolerowany nawet przez cery wrażliwe i naczyniowe – nie powoduje typowego dla innych kwasów AHA/BHA silnego złuszczania ani pieczenia, dzięki czemu może być stosowany także przez osoby z skórą atopową czy skłonną do podrażnień. Kwas azelainowy jest składnikiem wielozadaniowym: redukuje trądzik do 80%, rozjaśnia przebarwienia u 70% pacjentów, łagodzi rumień o ponad 50%. Jest dobrze tolerowany nawet przez wrażliwą skórę, nie powoduje fotouczulenia i może być stosowany prz